Pieprz mnichów, in. niepokalanek mnisi, niepokalanek pospolity to kolejne niezwykłe ziele o którym chcielibyśmy napisać kilka słów. Właściwości niepokalanka od lat wykorzystywane są w fitoterapii i ziołolecznictwie, głównie jako pomoc w typowo kobiecych dolegliwościach, ale nie tylko.
Niepokalanek pospolity naturalnie występuje w rejonach Morza Śródziemnego oraz krajach azjatyckich. W Polsce roślina ta nie występuje dziko, ale mimo wszystko możemy ją spotkać w ogrodach, Niepokalanek to bardzo dekoracyjne ziele o pięknych, liliowoniebieskich kwiatach i owocach przypominających pieprz. Jedna z nazw tej rośliny pieprz mnichów wiąże się z kulinarnym wykorzystaniem mielonych owoców niepokalanka przez zakonników. Oprócz właściwości smakowych, przyprawa ta miała również obniżać libido u mężczyzn.
W ziołolecznictwie najczęściej wykorzystuje się owoce niepokalanka. Ale w ostatnich czasach docenia się również kwiaty i części zielone rośliny. Każda z nich zawiera szereg cennych, bioaktywnych substancji. Skład chemiczny owoców jest najbardziej poznany, są to związki o udowodnionym naukowowo wpływie m.in. na gospodarkę hormonalną kobiet.
Jakie substancje znajdziemy w pieprzu mnichów?
- irydoidy glikozydowe,
- flawonoidy,
- kwasy tłuszczowe,
- olejek eteryczny,
Doniesienia naukowe mówią przede wszystkim o pozytywnym wpływie niepokalanka w dolegliwościach związanych z rozchwianą gospodarką hormonalną u kobiet. Ziele to ma cudowny udział w łagodzeniu symptomów towarzyszących PMS – zespołu napięcia przedmiesiączkowego, do których należą: m.in. drażliwość, bóle pleców, bóle głowy, zmęczenie, zaburzenia koncentracji, tkliwość piersi, zaburzenia funkcjonowania układu pokarmowego oraz jelit. Działanie niepokalanka polega najprawdopodobniej na obniżaniu poziomu prolaktyny – której stężenie podnosi się przed miesiączką i skutkuje gorszym samopoczuciem u kobiet. Istotne są dawki substancji aktywnych z tego ziela. Duże ilości niepokalanka będą hamowały uwalnianie prolaktyny, natomiast przyjmowany w małych dawkach będzie pobudzał jej uwalnianie.
Niepokalanek jest również nieoceniony jeżeli chodzi o regulację cyklu miesiączkowego. Może być włączony jako suplementacja zarówno u pań borykających się z brakiem menstruacji, zbyt częstym lub rzadkim miesiączkowaniu, a także u kobiet z bardzo obfitym i bolesnym miesiączkowaniem
Przypuszcza się także, że niepokalanek może łagodzić objawy menopauzy tj. Uczucia gorąca, potliwość, rozdrażnienie, spadek metabolizmu.
Wśród właściwości niepokalanka, również mężczyźni mogą znaleźć coś dla siebie. Mówi się, że preparaty z pieprzem mnichów mogą być pomocne w leczeniu prostaty. Wiele doniesień wskazuje również, że długotrwałe stosowanie niepokalanka może skutkować poprawą płodności u kobiet.
Jak stosować pieprz mnichów?
Owoce niepokalanka najlepiej jest spożywać w postaci mielonej. Najbardziej powszechny sposób przygotowywania naparu polega na zalaniu owoców wrzątkiem (1 łyżka niepokalanka na 200ml płynu – wody lub mleka) i parzeniu pod przykryciem 20 min. Zamiast naparu, możemy przygotować nalewki, ekstrakty płynne, a w sklepach zielarskich i aptekach możecie znaleźć niepokalanka w formie kapsułek czy tabletek. Zdarza się również jego wykorzystanie w kremach i maściach przeznaczonych do pielęgnacji skóry u osób z problemami hormonalnymi – trądzikiem.
Co z przeciwwskazaniami?
Ze względu na działanie na gospodarkę hormonalną, niepokalanek nie może być stosowany przez kobiety w ciąży oraz karmiące. Również w przypadku schorzeń takich jak endometrioza, mięśniak macicy, nowotwór macicy, jajników lub piersi nie należy suplementować preparatów z tym zielem.
Źródła:
H. Różański Niepokalanek pospolity, czyli pieprz mnichów (niepokalanek pieprzowy) – Vitex agnus castus /Chaste Tree, Mönchspfeffer/ (Verbenaceae), 2013 http://rozanski.ch/vitex.html [dostęp: 29.01.2019]
Heskes, A. M., Sundram, T. C., Boughton, B. A., Jensen, N. B., Hansen, N. L., Crocoll, C., … & Staerk, D. (2018). Biosynthesis of bioactive diterpenoids in the medicinal plant Vitex agnus‐castus. The Plant Journal, 93(5), 943-958.
